Lange wachttijden, of helemaal geen uitslag. Dat was vorig jaar de werkelijkheid van drugsgebruikers die hun drugs lieten testen bij een van de testlocaties van het DIMS (Drugs Informatie en Monitoring Systeem).  In 2022 had het DIMS 18.377 bezoekers; dit is het grootste aantal bezoekers dat het DIMS ooit in een jaar gehad heeft. In deze tijd was er al sprake van krapte van de testcapaciteit. Nu het festivalseizoen is begonnen, neemt de drukte bij de testlocaties weer toe.  

Het Trimbos-instituut is een onafhankelijk kennisinstituut, dat zich onder andere bezighoudt met geestelijke gezondheid, drugs en verslavingen. Het instituut houdt dus de drugsmarkt in Nederland in de gaten. Dit doen zij onder andere door drugs afkomstig van gebruikers te controleren op inhoud. ”Het gebruik van alle drugs brengt altijd risico’s met zich mee, maar bij sommige drugs zijn die risico’s extra groot. Bijvoorbeeld in het geval van extreem hoge doseringen, onbekende stoffen of vervuiling van diverse stoffen en pillen”, vertelt Laura Rigter, landelijke coördinator van het DIMS. Het DIMS is onderdeel van het Trimbos-instituut en verzamelt informatie over de drugsmarkt via 32 testlocaties in Nederland.  

Drukte 

Vorig jaar bleek er krapte te zijn bij de testlocaties, waardoor de wachtrijen steeds langer werden. “In het najaar van 2022 zijn er gesprekken gevoerd met het ministerie van volksgezondheid over de opschaling van de testcapaciteit. De capaciteit is enigszins opgeschaald, maar dat is geen oplossing. Daarom proberen wij mensen aan te sporen om tijdens drukke periodes op tijd te komen”.  

Volgens Rigter zijn de extreme druktes en lange wachttijden een reden om de drugs niet te laten testen. “Helaas horen we zo nu en dan terug dat door de lange wachttijden, gebruikers minder vaak of zelfs niet meer terugkomen. Zodoende proberen wij dit op te lossen met een reservering systeem. Dan weet je zeker dat je aan de beurt komt”. 

Jason (23) (niet zijn echte naam. Deze is wel bekend bij de redactie), gebruikt doorgaans recreationeel drugs en ook hij ziet dat er weinig mensen testen. “Als ik in mijn omgeving kijk, zie ik dat heel weinig mensen de moeite nemen om hun drugs te testen. Vaak hebben ze volledige vertrouwen in hun dealer. Ik vind dit onverantwoordelijk gedrag, want je brengt daarmee je gezondheid in gevaar.” 

 Jason test zelf niet bij de testlocatie, maar gebruikt een drugstestkit als alternatief. “Het liefst test ik alles wat ik aanschaf bij de overheid; ze zijn betrouwbaarder en nauwkeuriger. Niet alleen de wachttijden, maar ook het financiële aspect, is een reden waarom ik liever zelf test. Je moet namelijk een hele pil of een bepaalde hoeveelheid van de stof aanleveren. Ik koop zelf geen grote hoeveelheden drugs in. Elke batch is anders, daarom test ik altijd bij elke nieuwe aankoop. Drugs komen in meerdere handen terecht voordat ze bij de consument zijn. Je weet dus nooit zeker of elke pil hetzelfde is als de vorige”, vertelt Jason. 

Testkit 

“Ik gebruik drugs als ontspanning en ter recreatie. Als je voorzorgsmaatregelen treft, verschilt het niet veel van iemand die in zijn vrije tijd van een biertje of van een sigaretje geniet. Zo kan een stimulant zoals amfetamine een fijne toevoeging zijn bij een feestje of in de club, en kan een downer zoals alcohol fijn zijn voor een gezellig etentje met familie of vrienden.” Echter vindt Jason dat je de gevaren van drugs niet moet onderschatten, “Je hebt met risicovolle stoffen te maken en dan is het belangrijk om te weten dat het daadwerkelijk de drug is, die je denkt te hebben”, vertelt Jason. 

Het komt soms voor dat drugs vervangen worden door makkelijker te verkrijgen alternatieven die andere potentiële risico’s hebben. In het laatste kwartaal van 2022 bleek dat maar 6 procent van de ingeleverde 3mmc samples, daadwerkelijk mmc bevatte. De 3mmc werd vaak versneden met de goedkopere en legale variant 3cmc. 

Het testen van drugs is eenvoudig, “Je neemt een kleine hoeveelheid af van een pil of van poeder. Daar doe je een druppel of kristallen van een reagens (chemische stof dat wordt gebruikt tijdens chemische experimenten) bovenop. De stoffen reageren met elkaar en veranderen van kleur. Op basis van welke drug je aan het testen bent, kan je de kleur vergelijken met een kaart die de mogelijke reacties weergeven. Dit geeft een beeld van wat je in bezit hebt”, legt Jason uit.  

De testkits zijn een goed alternatief, maar als je wil weten of de drug is vervuild, kan je beter testen bij een testlocatie. “Niet alle versnijdingen zijn zichtbaar met de testkits. Ik adviseer daarom ook om bij de overheid je drugs te laten testen. Zij testen ook de zuiverheid van een drug. Dit is niet te doen met een thuis test, die alleen indicaties geeft” 

Testen bij een festival  

Tot 2002 was het mogelijk om drugs te testen op feestlocaties, echter werden deze testplekken afgeschaft. ‘Harddrugs zijn verboden, dus hoeven ze ook niet te worden getest’, werd erbij toegelicht. Rigter ziet deze testen op feestlocaties ook niet zo snel terugkeren. “Je mag alleen drugs testen met een opiumontheffing. Wanneer je op een festival wil testen, zit je vast aan complexe regels en getraind personeel is dan vaak niet tot je beschikking. Eveneens merken wij dat het belangrijk is voor de consumenten om van tevoren een rustig gesprek te voeren en dat gaat niet in de drukke menigte van een feest.” 

DIMS blijft zich innoveren en zo proberen zij nieuwe technieken te ontwikkelen, waarmee er sneller getest kan worden. De methode FTIR (Fourier Transform Infrarood Pectrometrie) is in opkomst. Op de testlocaties kunnen medewerkers daardoor speed, ketamine en mdma-poeder ter plekke onderzoeken op vervuiling en dosering. Gebruikers krijgen meteen de uitslag en hoeven niet een week te wachten op de resultaten uit het lab. “Echter is een groot deel van de ingeleverde samples in pil vorm, waardoor de FTIR-methode niet gebruikt kan worden. Daarom zijn wij bezig met het ontwikkelen van een diverse techniek, waarmee ook pillen op deze manier getest worden”, vertelt Rigter. 

Red alert 

“Ons doel als instituut is niet alleen het testen van drugs, maar ook het informeren van de gebruikers om zo de risico’s te beperken. Daarom heeft het Trimbos- instituut ‘Red Alert’ op de markt gebracht”, vertelt Rigter. Red Alert is een app met up-to-date en wetenschappelijk betrouwbare informatie over extra gevaarlijke drugs. Wanneer er in drugs stoffen worden aangetroffen die een acuut gevaar vormen voor de volksgezondheid, bijvoorbeeld vervuilde XTC pillen of pillen met een extreem hoge dosering MDMA, worden gezondheidsinstanties, de media en het publiek op de hoogte gebracht aan de hand van een Red Alert pushbericht. Het doel van een Red Alert is zoveel mogelijk mensen op de hoogte te brengen en daarmee het aantal incidenten zo klein mogelijk te houden 

Bovendien bevat de app feitjes over drugs en EHBO-tips om de risico’s van gebruik te beperken. Informatie over de testlocaties is ook op de app te vinden.  

Uit een effectiviteitsonderzoek is gebleken dat de helft van de gebruikers die en pil herkend op de lijst deze niet heeft ingenomen. Gebruikers zoeken na herkenning regelmatig naar informatie over de pil, waarschuwen anderen en vragen naar informatie bij vrienden en bekenden.  

 Legalisering van drugs 

Rigter: “Als drugs legaal worden, kan je niet uitsluiten dat er een illegale markt blijft bestaan. Daarom blijft het van belang om onze huidige systemen te laten bestaan. Preventie blijft voor ons het voornaamste doel. Zo worden de gebruikers goed geïnformeerd en blijven de risico’s beperkt. Daar komt ook bij kijken dat bij legalisatie van drugs, er meer mensen mee in aanraking komen. Dan geef je als overheid een signaal af dat het gangbaar is om drugs te gebruiken.” 

Jason heeft juist een andere visie op het legaliseren van drugs, “Ik ben voor legalisatie, maar met beperkingen. Reclame en verkoop in de supermarkten zou absoluut niet moeten. Dit zou eveneens moeten gelden voor nicotine en alcohol. Als er speciaalzaken komen voor drugs waar ze proper gedoseerde hoeveelheden en pure werkzame stoffen verkopen, weet de klant precies wat hij/zij koopt. Op de straat kan je naar deze garantie fluiten. Ook haal je drugscriminaliteit weg. Dealers worden minder aantrekkelijk en je kan de politie dan ook een stuk beter inzetten voor echte criminelen.” 

Hoewel we de stap naar legalisatie ver weg lijkt, blijven onze huidige testsystemen zich ontwikkelen. “Gedoogd testen van drugs is zeker een stap vooruit naar de decriminalisering van drugs. Het laat zien dat de overheid er rekening mee houdt dat drugs nu eenmaal gebruikt worden. Met de gedachte van goed geteste drugs kan je meer van je drug genieten”, aldus Jason.