BREDA- In het stadspark Valkenburg verzamelde zaterdagmiddag een groepje fans om afscheid te nemen van de overleden zanger Liam Payne. Het voormalige One Direction lid is voor velen een deel van hun jeugd. “Ik heb het georganiseerd om respect voor hem te tonen”, aldus organisator Kristel.

In het park, niet ver van het station, dwarrelen de herfstbladen van de bomen en kleurt het gras oranje. Midden op het pad, bij een groot beeld van bloemen en natuursteen, bevindt zich de plek waar om twee uur de herdenking zou plaatsvinden. Terwijl de minuten langzaam weg tikken, blijft de plek verlaten. Alleen een paar voorbijgaande wandelaars vullen de stilte op met hun rumoer. Vijf minuten na het afgesproken tijdstip arriveren de eerste fans. De jonge meiden kijken onzeker en zoekend om zich heen. Langzaam groeit de groep en komen er gesprekken op gang.

Tegen half 3 vormt zich een kring rond een boom die als altaar zou dienen. De moeder van een van de jonge, blonde meisjes plaatst de waxinelichtjes in de vorm van de letters L en P, die ondanks verschillende pogingen steeds doven door de wind. Een meisje met krullen haalt een bos rode rozen uit haar linnen tas en legt deze neer. Terwijl de groep in stilte toekijkt klinkt ‘seems to me that when I die these words will be written on my stone’, zachtjes uit een roze JBL-speaker, een liedje van One Direction

Nu Payne er niet meer is krijgen de songteksten voor fans een nieuwe betekenis. Zoals het lied Spaces, waarin hij zingt: ‘who’s gonna be the first to say goodbye’. Niet alleen de verdrietige momenten worden gedeeld tijdens de memorial. Er wordt ook gelachen en gedanst.

“Toen ik 13 was, had ik de grootste crush om Liam”, vertelt de Duitse Sina lachend. “Een jaar later was hij in Berlijn. Ik mocht er van mijn ouders niet heen, want het was aan de andere kant van Duitsland. Ik was zo boos op mijn ouders dat ik wekenlang niet met ze sprak.” In 2023 kon ze gelukkig wel gaan, samen met een vriendin. Deze herinnering zal haar altijd bijblijven. “We hadden eigenlijk school, dus we hebben gespijbeld. Ze waren erg boos, maar dat was het allemaal waard”, vertelt Sina. Ook heeft ze veel vrienden gemaakt tijdens de concerten. Zo ook de Bredase student Natalia, bij wie ze vannacht slaapt.

Ook voor de 16-jarige Céline betekent One Direction en in het bijzonder bandlid Liam Payne veel. “One Direction maakt een deel uit van mijn jeugd, maar ze hebben mij ook door de coronapandemie geholpen. Ik vond het als sociale vlinder erg moeilijk om ineens alleen te zijn”, vertelt ze. Vooral Liam gaf me steun: “Hij was erg open over zijn mentale problemen.” Payne ging in de coronapandemie regelmatig live om in contact te blijven met zijn fans.

Zijn openheid over mentale gezondheid inspireerde velen. Hij had alcoholproblemen en heeft hiervoor meerdere malen in een kliniek gezeten. Voor de meiden kwam het nieuws als een schok. “Mijn vader kwam naar me toe, toen ik zat te ontbijten’’ vertelt Marley van 15. Ze is al fan sinds ze vijf jaar oud is en het nieuws kwam als een donderslag. De 18-jarige Selina hoorde het van haar moeder, ‘’ik kon het gewoon niet geloven’’ vertelt ze.

Liam Payne overleed op 16 oktober na een val van een balkon in Argentinië. Hij was daar voor een show van mede bandlid Niall Horan. Payne begon zijn carrière op veertienjarige leeftijd waar hij meedeed aan de X factor. Twee jaar later deed hij opnieuw mee en werd hij in een Boyband geplaatst; One Direction. Samen met Louis Tomlinson, Harry Styles, Zayn Malik en Niall Horan. Beroofden ze wereldwijd de harten van tienermeisjes en groeiden zo uit tot de grootste Boyband van de wereld. Liam Payne laat naast zijn fans, zijn vriendin Kate, Ouders, twee zussen en zoontje Bear (7) achter.

Over een paar dagen is het zover: voor één dag wordt Tilburg weer de Kruikenstad. Op de elfde van de elfde trekt iedereen zijn kiel uit de kast en doet zijn groen-oranje sjaal om. Massaal gaan we in dezelfde outfits carnaval vieren in de stad, maar waarom? Waar komen die jasjes vandaan? Wat is de hype rond de emblemen? En hoezo heet het de Kruikenstad?

De eigenaren van Ollie’s ontwerpen zelf jaarlijks nieuwe emblemen. Met drie vestigingen in het centrum van Tilburg is de winkel, zeker rond deze tijd, erg populair. Pauline Gimbrere, verkoopster, vertelt enthousiast over de kielen en emblemen.

Waar komt de naam kruikenstad vandaan?

“Tilburg is van oorsprong een textielstad. Vroeger vroegen ze aan de mannen om in een kruik te plassen, te zeiken eigenlijk. Dit was voor de wol. Dus ze vroegen of de man in de kruik wilde zeiken om te gebruiken voor het bleken van de wol. Door omliggende dorpen werden de Tilburgers toen kruikenzeikers genoemd, zo is de naam Kruikenstad ontstaan.”

Vroeger was de kiel lang niet zo’n hype in Tilburg als dat het nu is. Waar komt die populariteit nu vandaan?

“Ja dat is inderdaad echt iets van de laatste jaren. Den Bosch is denk ik altijd een beetje een voorganger geweest. Zij hadden altijd al zwarte wollen jasjes en iedereen heel erg hetzelfde, Tilburg heeft daar nooit aan meegedaan. Alleen zijn op enig moment oud-(carnaval)prinsen en steeds meer mannen het ook gaan dragen. Zo is dat er langzaam ingeslopen. Wat het nu denk ik populair maakt is dat het heel handig is. Het is heel gemakkelijk om met carnaval die kiel uit de kast te trekken in plaats van hele outfits samen te stellen.”

Wat is er zo leuk aan emblemen?

“De emblemen is ook echt iets van de laatste jaren. Dat mensen dus toch allemaal dezelfde kiel hebben, maar je kiest emblemen die echt bij jou passen. Zo heeft uiteindelijk iedereen toch iets anders wat echt bij jezelf past. Mensen laten ook steeds meer eigen emblemen maken, bijvoorbeeld met vriendengroepen of emblemen. Zo maakt iedereen er echt zijn eigen kiel van.”

Zijn er emblemen die het elk jaar goed doen?

“De emblemen die het jaar aangeven blijven goed gaan. Dat is natuurlijk leuk op je jas. En verder zijn het de originele emblemen met een leuke woordgrap of met iets wat herkenbaar is voor hen. Het Tilburgs volkslied vinden mensen ook heel leuk. Die blijven we dan toch elk jaar weer aanvullen.”

Waar komen de kleuren groen en oranje in de sjaal vandaan?

“Dat is een goeie. Dat weet ik niet exact, want de kleuren van de stad Tilburg zijn geel en blauw. Ik denk dat ze dat toen gewoon bedacht hebben, maar dat wordt wel steeds meer het stadsbeeld met carnaval. Vroeger was dat niet zo. Ze willen een duidelijk onderscheid maken tussen de stad- en de carnavalskleuren.”

Onder welke leeftijd is het populairst?

“We zien heel veel studenten en veel jongeren. Het lijkt sinds corona dat ook veel meer jongeren van echt veertien, vijftien het komen vieren in de stad. Het zorgt dan voor een groot gevoel van samenhorigheid. Carnaval is natuurlijk sowieso een feest van verbinding, die outfits dragen daaraan bij.”

Hoeveel emblemen verkopen jullie ongeveer per jaar?

“Oe, dat zijn er ongelofelijk veel, maar hoeveel durf ik niet te zeggen. Maar wat grappig is: die emblemen verkopen het hele jaar. Er komen dan de dag na carnaval mensen een embleem kopen dat ik denk “huh, het is toch voorbij.” Zij hebben dan tijdens het feesten bij een ander een embleem gezien die ze dan komen halen.”

Ollie, eigenaar van de winkels, liet weten dat ze vorig jaar honderdzestig tot honderdzeventigduizend emblemen hebben verkocht.

Bier, varkensstift en blote basten. Het jaarlijkse Rowwen Hèze-slotconcert wordt weer gevierd. Zo’n twintigduizend mensen verzamelen zich in America, Limburg. Voor de trouwe fans is het een grote reünie: “Het is gewoon weer thuiskomen in America, je komt in een warm bad terecht”, aldus Alle Faber (62), die al zo’n 20 jaar naar het slotconcert gaat.

Voor Henny van den Baar (81) uit Lieshout begon het allemaal met het bekende nummer ‘Bestel Mar’. Toen ze de radio aan had staan, herkende ze het nummer: ‘Anselma’ van Los Lobos, maar dan met Limburgse teksten: “Die verrekte Limburgers hadden er gewoon een nieuwe tekst opgemaakt.” Toch was het volgens Henny een schot in de roos: “Toen is de ziekte begonnen, ik denk alle slotconcerten inmiddels wel gehad te hebben.”

‘Lief en leed’

Henny vindt de betrokkenheid tussen de fans zo mooi. Zo waren ze aanwezig toen ze 60 jaar getrouwd was, maar ook bij de uitvaart van haar wederhelft. “Het lief en leed samen, dat heeft iets.” Toen haar man twee jaar geleden euthanasie had gekregen, had ze veertien dagen om afscheid te nemen. “In die tijd krijg je toch een kaartje van de band.”

Friesland

De nummers van Rowwen Hèze zijn niet alleen voor de inwoners in het zuiden van Nederland. Volgens Klaas Sijbesma (56) en Alle Faber (62) uit Friesland komen fans uit heel Nederland bij elkaar om naar de band te luisteren: “Je spreekt ook mensen uit plaatsen als Zeeland, Noord-Holland en Groningen.” Ze verstaan niet alle teksten, omdat de band in het dialect zingt: “Het gaat vrij rap, maar als je de tekst leest weet je wel waar het over gaat”, zegt Alle.

Ontmoetingsplek

De fans verblijven het weekend bij het volgeboekte Center Parcs tegenover het festivalterrein. “Het is een grote reünie met allemaal fans, dat verbroedert”, volgens Alle. “Je vliegt elkaar om de nek, omdat je elkaar al jaren niet hebt gezien, terwijl dat eigenlijk helemaal niet zo is. We hebben elkaar in juni nog gezien en toen waren we net zo gek als nu,” aldus Henny. Het Center Parcs tovert om tot ontmoetingsplek: “Elk jaar krijgen we  te horen: Daar zijn Klaas en Alle weer uit Friesland.” Samen drinken ze een paar biertjes en barbecueën ze voor het concert.

Jurk

In een zelfgemaakte jurk, gemaakt van vier Rowwen Hèze-vlaggen, staat Henny vooraan in de tent. Ze heeft overigens twee exemplaren gemaakt: “Een voor de vrijdag en een voor de zaterdag.” Zo kan ze een schone jurk aan als de andere helemaal onder het bier zit. Als de jurk een keer kapot gaat, legt Marc Derks, de man van de merchandise, gratis vier nieuwe vlaggen voor haar aan de kant. “Ik ben de enige gek die erin rondloopt.”

De trouwe fans sluiten het weekend op zondag af bij Café Boëms Jeu, de stamkroeg van Rowwen Hèze.