Vanaf 24 januari 2025 heeft de EU 16 sanctiepakketten tegen Rusland opgelegd. Maar heeft dit wel zin? Sinds de oorlog in Oekraïne zijn er nog steeds Nederlandse onderdelen te vinden in de Russische oorlogsmachines. Hoe kan dit? En wat doet de Nederlandse overheid om dit te voorkomen?

Sanctieomzeiling is het gebruiken van een middenman om te handelen met een land wat volgens de sancties niet mag. Het geboycotte land betaald de ‘neutrale partij’ geld. Daarmee doet de middenman een bestelling bij het gekozen bedrijf en stuurt het product na ontvangst door naar het geboycotte land. Zo kan een land toch nog tegenstrijdig tegen de sancties middelen bemachtigen. Door deze wijze van handelen kan Rusland Nederlandse onderdelen gebruiken, ook al zijn wij hiertegen.

Bron: ING

Bewust meedoen aan sanctieomzeiling is een strafbaar feit. Maar wanneer weet je of iets sanctieomzeiling is? De verbinding tussen de middenman en het geboycotte land is moeilijk te vinden. Zo is het herkennen van sanctieomzeiling lastig na te gaan en dus moeilijk tegen te houden. Zo kan een rechtbank alleen de transactie stopzetten als het er verdacht uitziet. Als voorbeeld heeft de rechtbank van Amsterdam de binnenkomende betalingen voor vliegtuigonderdelen vanuit China stilgezet. Alhoewel is er onvoldoende bewijs om uit te sluiten dat het gaat om sanctieomzeiling.

Het ministerie van buitenlandse zaken is druk bezig met de naleving van alle sancties: “alle landen moeten sancties handhaven. Maar niet alle landen zijn even belangrijk voor de effectiviteit van sancties.” Als de Europese Unie sancties oplegt is het van belang dat elk land nauw samenwerkt om ze te handhaven. Landen met een belangrijke rol in de economie van de wereld, zoals Nederland, moeten goed opletten bij de naleving van sancties. Zo is het ministerie van buitenlandse zaken druk bezig om sanctieomzeiling tegen te gaan: “het tegengaan van sanctieomzeiling is heel erg belangrijk. Rusland probeert inderdaad met oude, vaak slecht verzekerde schepen de olie-sancties te omzeilen. We nemen daarom sanctiemaatregelen tegen deze Russische schaduwvloot. Dat doen ook partners als het VK en de VS. Die maatregelen hebben effect.”

 
AMSTERDAM – Brightfiber Textiles opent de eerste lokale circulaire textielfabriek van Nederland, die zich richt op de verwerking van kleding tot kleding. “Wij vermaken hier als eerste fabriek van Nederland oude kleding tot garen waar nieuwe kleding van wordt gemaakt.”, verteld de CEO van het bedrijf Ellen. “Deze fabriek maakt van oude kleding, nieuwe kleding en dat is wel uniek.  Het hele proces is volledig geautomatiseerd in één productiestraat en dat doen wij eigenlijk als eerste ter wereld.” 
 

Belangrijk 
 
We gooien steeds meer textiel weg. In 2022 was het totale textiel afval van alle huishoudens in Nederland 77.000.000 kilo. Blijkt uit cijfers van het CBS. Ter vergelijking: 20 jaar geleden was dat nog maar 60.000.000 kilo. De industrie zoekt al jaren naar manieren om gebruikt textiel grootschalig te recyclen tot goede nieuwe kleding. Brightfiber biedt daar dus een oplossing voor.  
 
Maar de grote afvalberg van kleding komt niet alleen door het gebrek aan recyclefabrieken vertelt Ellen. “De consument ziet de waarde niet meer van kleding. Het is een wegwerpproduct geworden wat je koopt om een paar keer te dragen en vervolgens gooi je het weer weg.” Ook gaat de kwaliteit van de materialen omlaag ziet Ellen. “Daardoor wordt alles direct weggegooid in plaats van dat het tweedehands wordt aangeboden.  En daardoor krijg je een steeds grotere afvalberg.”  
 

3 maanden inwerktijd 

 
De kleding die binnenkomt in de fabriek wordt met de hand gesorteerd. Werknemers die de kleding sorteren moeten eerst 3 maanden ingewerkt worden. “Dat is heel belangrijk”, vertelt Ellen. “Omdat de werknemers moeten controleren of het product nog in goede staat is, geen gaten bevat en of het nog een beetje modieus is. Vooral dat laatste is belangrijk, maar niet makkelijk. Kleding die nog in goede staat is en mogelijk geschikt is voor de tweedehandsmarkt, wordt naar het buitenland gestuurd om daar verkocht te worden.” 
 
 De grote merken 
 

Ellen is ontzettend enthousiast over haar nieuwe fabriek. Toch zit er nog wel een spannende keerzijde aan het proces: de verkoop. Doordat de kleding wordt uitgezocht en op een heleboel verschillende stoffen en meer dan 20 kleuren wordt gesorteerd is de nieuwe kleding erg duur. “Wij kunnen van allerlei materialen wel weer iets nieuws maken om die afvalberg te verkleinen”, zegt Ellen. “Maar dan moet er wel vraag zijn naar gerecyclede stof door grote merken. Wij maken de materialen of de kleding wel, maar grote merken moeten daar wel belangstelling voor hebben. Als de grote merken het niet opnemen in de collectie dan hebben we nog steeds geen circulaire mode-industrie.” 
 
De fabriek draait deze maand al en zal binnenkort officieel geopend worden.