Beeld: ANP

Muzikanten blijven voortdurend inspelen op technologische ontwikkelingen om zo hun publiek op een betere manier te bereiken en te raken. Een van deze nieuwe ontwikkelingen is het gebruik van holografische projecties; hologrammen. Onlangs heeft ook de legendarische rockband KISS haar ”onsterfelijkheid” aangekondigd. Zijn hologram-concerten een revolutie voor de muziekwereld, is dit de toekomst, of is dit achterhaald? 

”The end is only the beginning’‘, verkondigde KISS. De band wordt onsterfelijk en verheugt zich op de holografische bandleden. Veel muzikanten, zowel overleden als actief, zetten hun creativiteit voort in de technologische ontwikkeling. Componist, dichter, onderzoeker en essayist Micha Hamel laat zich horen over de technologische ontwikkeling. Hij is enthousiast over de hologram-concerten. ”In feite zijn het opvolgers van de grammofoonplaat, waarover de eerste gebruikers zich verbaasden: nu kun je ook na de dood van de artiest naar hem/haar luisteren!” 

Toekomst of hype 
Hoewel het gebruik van hologrammen in de muziek nieuw is, blijft de verhouding tussen muziek en technologie hetzelfde. ”Het betreft gewoon opgeslagen of in zekere zin gereanimeerd materiaal.” Volgens Hamel wordt het pas iets nieuws als er ook nieuw materiaal wordt gemaakt. ”Nieuwe nummers van ABBA en Michael Jackson zou grappig zij en is met AI denk ik nu of binnenkort goed mogelijk. Deepfake is er ook al.” 

Toch denkt de componist dat hologram-concerten niet de toekomst zijn voor de muziekwereld. Nieuwe technologie vervangt zelden oude technologie vertelt hij: ”De film heeft het theater niet vervangen, de televisie heeft de film en de radio niet vervangen, de streaming heeft de lineaire televisie niet vervangen, de VR heeft de bioscoop niet vervangen en ga zo maar door.” 

ik denk wel dat het een verschrikkelijk mooie manier is om een artiest verder uit te melken

Micha Hamel

Verder laat Hamel weten dat de ”menselijke aanwezigheid” volgens hem altijd cruciaal blijft.  ”Vergeet ook niet dat liedjes in bijna alle gevallen een expressie van het leven van iemand zijn – zijn belevingswereld, hoe iemand zich voelt, enzovoort– dus waarover moet iemand zingen die zelf niet leeft?” 

Ethiek 
Nieuwe technologie loop vaak achter op wet- en regelgeving, handhaving en ethische vraagstukken. Dit zien we ook bij de komst van AI gebeuren, er zijn geen tot weinig regels rondom het gebruik. Hoe zit dit bij hologrammen, is het ethisch verantwoord om overleden musici terug te halen, moeten hier regels voor worden opgesteld?  

Muziekjournalist Pay Kolmüs laat weten dat ze geen voorstander is van hologram-concerten, daarnaast vergelijkt ze het met concertfilms. ”Ik ben er zelf geen fan van, ik denk wel dat het een verschrikkelijk mooie manier is om een artiest verder uit te melken en om fans toch een ervaring met de artiest te geven. Je moet je afvragen wat de insteek is omtrent hologram-concerten; marketing of nostalgie?” 

hoe minder belangrijk het persoonlijk contact wordt hoe minder groot het belang

Muziekjournalist Pay Kolmüs

Ondanks het feit dat ze geen voorstander is van hologram-concerten, heeft ze er geen bezwaar tegen, ze vindt wel dat er altijd transparant mee moet worden omgegaan. Ze vraagt zich af hoe groot deze concerten uiteindelijk worden. De rechten met betrekking tot het terughalen van bijvoorbeeld een overleden muzikant ligt altijd bij de beheerder van de muziekrechten. De beheerder moet dan ook vergoed worden voor het gebruik van hologram-concerten, dit moet eerlijk gebeuren meldt ze. Verdere wetgeving ziet ze niet zitten: Als de overheid zich ook nog gaat bemoeien met uitingen van de cultuur, zijn we helemaal nergens meer.” 

De nieuwe generatie groeit op met sociale media, AI en nu dus ook met hologrammen. Zij zullen dit later als normaal ervaren, vertelt Kolmüs. Ze benadrukt dat muziek persoonlijk hoort te zijn: ”Ik denk dat hoe minder belangrijk het persoonlijk contact wordt hoe minder groot het belang is naar persoonlijk contact. Wat dit dan verder betekent voor de muziek moeten we gaan zien.”