WAALRE – Met een visuele beperking een belangrijke functie uitvoeren, lijkt onmogelijk. Toch liet Marcel Oosterveer zich niet gek maken en lukte het hem burgemeester van Waalre te worden.
Waarom wilde u burgemeester van Waalre worden?
Ik ben hier opgegroeid en heb het altijd een hele mooie omgeving gevonden. Voorheen was ik Wethouder van Eindhoven, maar dat vond ik al een tijd niet meer boeiend. In 2018 werd ik ineens grotendeels blind en hield ik 30% van mijn zicht over. In 2020 werd dit nog maar 8% aan één oog. Ik wilde stoppen met mijn functie als wethouder maar een bestuursfunctie wilde ik wel graag blijven doen. Met toeval kwam er een plek als burgemeester vrij in de gemeente Waalre. Ik heb een sollicitatiebrief gestuurd en met een gehele procedure van 7 maanden, werd ik uitgeroepen tot burgemeester.
Is er een moment geweest dat u getwijfeld heeft te solliciteren voor de functie burgemeester vanwege uw beperking?
Toen ik wist dat mijn zicht niet meer beter ging worden, vroeg ik mij heel lang af wat ik nu met mijn leven wilde gaan doen. Iedereen vertelde mij dat het het beste zou zijn om te gaan genieten van mijn pensioen en lekker thuis te gaan zitten , omdat ik niks meer zou kunnen. Zo’n eenvoudig leven lijden wilde ik absoluut niet. Na 5 maanden hulp door een koninklijke fysio, wilde ik laten zien dat als je blind bent geworden, je nog gewoon heel veel kan. Er is niks mis met mijn hoofd, alleen met mijn ogen. Ik wilde aan Nederland kunnen laten zien dat het nogsteeds mogelijk is. Ook als je blind bent. Toen de plek dus vrij kwam, is er eigenlijk niet echt een moment geweest dat ik getwijfeld heb. Besturen zit in mijn bloed.
Hoe vervult u uw rol in de gemeenteraad met uw beperking?
Omdat ik niet kan zien, werken mijn andere zintuigen beter, waaronder mijn gehoor. Ik hoor nu beter dan een gemiddeld mens. Doordat ik iedereen hoor bewegen en overleggen met elkaar, kunnen mijn oren sneller overprikkeld worden dan mensen zonder visuele beperking. Hierdoor kan ik mensen soms niet meer verstaan die aan het woord zijn. Daarom hebben we afgesproken stil te zijn in de gemeenteraad als iemand aan het woord is. Zodat ik het overzicht niet verlies. Ik heb het gevoel dat iedereen hierdoor beter naar elkaar luistert dan hiervoor. Er is meer gebondenheid. Raadsleden voelen zich nu ook beter gehoord en dat is fijn.
Hoe heeft u precies leren omgaan met uw beperking in de 32 weken verlof die u had?
Sinds 2018 heb ik een blindegeleidenstok. Hiermee voel ik waar drempels en obstakels zijn. De stok is een verlengstuk van mijn lichaam. Ik vond dat ding verschrikkelijk en weigerde ermee te lopen. Pas toen ik hem echt moest gebruiken in 2020, heb ik moeten leren lopen met de stok. Omdat het gewoon niet anders gaat. En nu kan ik niet meer zonder. Alle verdrietigheid zit in deze stok. Ik heb 9 maanden moeten revalideren (2x 16 weken). In die 9 maanden ben ik wel heel boos geweest. Continu ging de vraag door mij heen waarom mij dit moet gebeuren en niet iemand anders. Het kostte mij veel kracht om te accepteren dat het meest belangrijke in mijn leven is ontnomen. Namelijk mijn zelfstandigheid. De meest simpele dingen kan ik niet meer doen. Denk aan jezelf vervoeren of spontane activiteiten. Alles moet worden gepland en ik zal altijd afhankelijk moeten zijn van andere mensen. Door veel gesprekken te hebben gevoerd met psychologen, lukt dat nu veel beter.
Hoe hebt u de knop om gezet in de periode dat u het lastig vond uw beperking te accepteren?
Ik heb nooit het gevoel gehad dat ik een knop om moest zetten. Toen ik slechtziend werd, heb ik altijd gezegd dat ik hier weer uit ga komen., Ik ga gewoon laten zien dat ik het wel kan. En pas later is het idee gekomen dat ik een voorbeeld wil zijn voor anderen en me in wil zetten voor anderen. Ik heb nooit gezegd dat ik het ga opgeven. Vanaf moment 1 dacht ik, ik ga laten zien dat ik het wel kan. En dat doe ik nu nog. Als kind kreeg je altijd de vraag met wat je later wilde worden. Hier antwoordde iedereen dan op met politie, brandweer of piloot. Als je blind bent, kan je dit allmaal niet worden. Ik ging mezelf de vraag stellen, wat kan ik wel nog worden? Met welk beroep kan ik een voorbeeld zijn voor anderen en dan voorname kinderen? Een burgemeester zijn. Dat kun je zijn als je blind bent.
Krijgt u hulp bij het uitvoeren van sommige taken en zijn er aanpassingen gemaakt in het gemeentehuis?
Extra hulp krijg ik niet echt. Wel heb ik een secretaresse die mij geeft wat ik nodig heb en mij begeleid in waar ik naartoe moet. Voor de rest kan ik alles gewoon zelf, door middel van een bepaalde software op mijn computer die mij alles voorleest. In het gemeentehuis zijn een paar dingen aangepast. Zo zijn er ‘blindestrepen’ gemaakt op de trap zodat ik voel waar de volgende trede is en zijn er knopjes op het koffieapparaat gemaakt, omdat dat eerder altijd touchscrean was. Verder hebben we afgesproken dat niemand zijn tas in de gangen zet. Omdat ik die simpelweg gewoon niet kan zien en erover heen kan vallen.
Bent u door uw beperking langer bezig met uw voorbereidingen?
Mijn teksten worden 1,8 keer zo snel voorgelezen als dan een gemiddeld mens kan lezen. Ik heb geleerd zo snel te luisteren als iemand kan lezen. Dat is heel snel. Wat ik niet kan is een tekst even terugspoelen en dat is vaak lastig. Hierdoor moet ik teksten vaak volledig vaker beluisteren en daar gaat veel tijd in zitten. Meestal ben ik ongeveer 6 uur bezig met mijn voorbereidingen op een dag, naast het gewone werk wat ik doe. Hierdoor werk ik ongeveer 12 uur op een dag en dat is denk ik wel wat meer dan een ‘normale’ burgemeester werkt. Ik hoop dat er in de toekomst een technologie komt, die hier beter in wordt. Ik zou alleen zelf niet weten wat de oplossing is.
Eerder vertelde u dat u zich wilde inzetten voor mensen met een beperking. Hoe doet u dit precies?
Ik ben medeoprichter van de Taskforce arbeid. Dat zijn mensen die blind of zeer slechtziend zijn, maar toch een belangrijke functie kunnen uitvoeren. Zo hebben we o.a. iemand die in Drenthe adviseur commissaris van de koning is. Ook hebben we iemand die in Groningen voor de sociale dienst werkt. Op dit moment zijn we met 4, maar we hopen uit te kunnen breiden. We willen laten zien dat het wel kan voor mensen met een beperking. We nodigen tweede kamer leden uit, zijn bij onze minister-president op bezoek geweest om te praten over participatie en we zijn van plan nog veel meer te doen. Heel mijn leven lang wil ik mij in blijven zetten voor mensen met een beperking. Ik hoop met mijn verhaal mensen te kunnen inspireren.
Wat mist u het meeste in uw leven sinds dat u een beperking heeft?
Er zijn twee dingen die ik ontzettend mis. De ene klinkt heel eenvoudig, maar dat is naar de bioscoop of naar een voetbalwedstrijd gaan. Ik zie de wedstrijd niet en van dat mooie grote scherm in de bioscoop kan ik niet meer genieten. Soms fantaseer ik over hoe het er ook alweer uitziet, maar het echt beleven zal ik nooit meer kunnen doen. Het andere wat ik écht mis is de spontaniteit van het leven. Nooit meer zal ik kunnen zeggen ‘weetje, ik ga zo eens even lekker naar wat vrienden toe of vandaag ga ik even de stad in.’ Alles in mijn leven moet worden gepland, omdat ik overal vervoer voor nodig heb. Ik zal altijd afhankelijk moeten zijn van een ander en dat vind ik het ergste. Het is natuurlijk nog best recent dat ik mijn zicht verloren ben. Zo’n 2,5/3 jaar geleden. Af en toe moet ik hier dus nog aan wennen.
Bent u op dit moment gelukkig?
Ben ik op dit moment happy? Ja eigenlijk wel. ik ben heel slechtziend en elke keer denk ik van het valt wel mee, maar het valt dus niet mee. Maar ik ben wel burgemeester, en ik heb wel heel veel dingen mogelijk kunnen maken. Dus ik ben eigenlijk ook wel heel trots. Ook omdat ik persoonlijk iets heb moeten overwinnen. Het is niet het gevoel van ‘ik heb een diploma gehaald en daarom mag ik trots zijn op mezelf’. Dit is een andere manier van trots. Het is meer van, zie je het kan wel. Niet alleen voor mezelf, maar ook voor heel veel anderen. Waarvan het ook niet normaal is, en die het ook proberen en van wie het niet lukt. Dat ik daar een voorbeeld voor mag zijn. Het is meer dan alleen maar wat je zelf hebt bereikt, het is meer dan alleen maar een diploma halen, en dat is eigenlijk hoe ik mij vaak voel. Ik ben echt heel blij waar ik op het moment zit en dit gevoel gun ik andere met een beperking ook.
