^{Foto: Cor Lasker / ANP}

De Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) is voorzichtig positief over het dalend aantal incidenten in voetbalstadions. Het aantal wedstrijden dat stilgelegd moest worden na het gooien van voorwerpen op het veld is de laatste maanden gehalveerd. Daarnaast is afgelopen seizoen een flinke daling te zien in het aantal opgelegde stadionverboden. Welke maatregelen zijn er getroffen en hoe gaat dit zich verder ontwikkelen?

Er zijn veel maatregelen bijgekomen sinds afgelopen april, zo hebben sommige clubs netten opgehangen voor de tribunes met fanatieke aanhangers. Supporters spreken elkaar nu ook eerder aan wanneer een medesupporter een van de stadionregels overtreedt. Martine Braam, woordvoerster KNVB, geeft aan dat de afgelopen tijd meer geïnvesteerd is in techniek in de stadions. Zo hangen er nu kwalitatief betere camera’s en loopt er via het Ministerie van Justitie een proef met de digitale meldplicht. “We hebben de afgelopen tijd heel veel geïnvesteerd in het opsporen en straffen van mensen die in de fout gaan. De sector betaald voetbal is hierdoor beter geworden in de dadergerichte aanpak”, aldus Braam.

Al deze getroffen maatregelen kunnen ook een keerzijde hebben. “Het ophangen van netten voor de tribune kan ook agressie oproepen”, vertelt Daan van Genuchten, medeoprichter van CAPO Rechtshulp. Dat is een organisatie die zich inzet voor de rechten van supporters en het juridisch opneemt voor supporters met een (onterecht) stadionverbod. “Wat zou jij ervan vinden als je uitgaat en je wordt drie keer gefouilleerd voordat je de club in mag. Vervolgens mag je alleen maar kijken naar de DJ achter een net, dat zou jij ook niet leuk vinden.” Braam geeft aan dat de KNVB dit geluid onder fanatieke supporters herkent, maar ziet ook de keerzijde van getroffen maatregelen: “Op het moment dat er minder politie is, maken sommige supporters daar misbruik van en denken dat er iets mogelijk is, maar als er meer politie is voelen sommigen zich in het nauw gedreven.”

Voorzichtig positief

Afgelopen seizoen (2022/23) trok het betaald voetbal in Nederland zo’n 7,8 miljoen supporters, daarvan hebben 986 supporters een stadionverbod opgelegd gekregen. Relatief gezien is dat een heel klein percentage. “Het blijft toch de minderheid die het verpest voor een grotere groep”, aldus Braam. Ten opzichte van seizoen 2021/22 was er afgelopen seizoen een daling te zien in het aantal voetbalincidenten en opgelegde stadionverboden. Die trend lijkt zich nu door te zetten, maar ‘we zijn er nog niet’.

^{Aantal incidenten en opgelegde stadionverboden van de afgelopen vijf jaar (2023). Bron: KNVB Veiligheidsmonitor 2022/23.}

De meeste stadionverboden worden opgelegd voor het gooien van voorwerpen. En in de meeste gevallen zijn mannen tussen de 16 en 21 jaar de dader van een voetbalincident. Opvallend is dat veel van deze mannen maar één keer in de fout gaat.

Collectieve straffen

Bij een incident kan ook een collectieve straf worden opgelegd, dat houdt in dat meerdere supporters worden gestraft, doordat één supporter de stadionregels overtreedt. Van Genuchten is het daar niet mee eens: “Het is niet eerlijk om een hele groep te straffen omdat één persoon zich niet aan de regels houdt.” Ook veel fanatieke supporters spreken zich zo nu en dan uit tegen deze collectieve straffen door middel van spandoeken. Volgens Van Genuchten reageren sommige supporters juist ‘alleen maar harder’: “En de club treedt ook alleen maar harder op dus dan wordt het hard tegen hard.”

Verantwoordelijkheid

Voetbalclubs zijn zelf verantwoordelijk voor de veiligheid in hun stadion. Als voorbeeld een thuiswedstrijd van PSV. Dan moet de Eindhovense club zelf zorgen dat alles goed verloopt in het stadion qua veiligheid. Buiten het stadion ligt die taak bij de gemeente. In dit voorbeeld de gemeente Eindhoven. De KNVB is hierin de overkoepelende organisatie. De voetbalclub, gemeente en KNVB vormen samen de zogeheten lokale driehoek. De KNVB dient als gesprekspartner en ontwikkelt nieuwe projecten en technologieën om de veiligheid verder te waarborgen.

Meerdere voetbalclubs zijn gevraagd om reactie te geven over getroffen maatregelen binnen hun club, tot op heden hebben zij hier geen gehoor aangegeven.