Aanmeldcentrum Ter Apel zit overvol. Asielzoekers slapen op stoelen in de wachtruimte van de IND of zelfs buiten. In heel Nederland zijn er te weinig opvangplekken. Dit komt onder andere door gemeentes die weigeren om asielzoekers op te vangen. Met de spreidingswet zou dit probleem opgelost kunnen worden. Maar wat houdt deze wet eigenlijk in en welke partijen zijn er voor of tegen?

De oorzaak van de overvolle aanmeldcentra is het tekort aan opvangplekken en woningen in Nederland. 16.000 statushouders verblijven nog in een opvangcentrum, terwijl ze eigenlijk al naar een woning zouden moeten verhuizen. Door het woningtekort is dit niet mogelijk en dus houden zij plekken bezet voor asielzoekers.

Wat is de spreidingswet?

Het doel van de spreidingswet is om het aantal asielzoekers beter te verdelen over de gemeentes. Er zijn nu ook gemeentes die helemaal geen asielzoekers opvangen. Door dit beter te verdelen hopen ze de druk op Aanmeldcentrum Ter Apel te ontlasten.

Op basis van het inwonersaantal en de sociaaleconomische status van een gemeente, wordt er bepaald hoeveel asielzoekers een gemeente moet opvangen. Gemeentes die vrijwillig asielzoekers opvangen, krijgen hier geld voor. Wanneer er opvangplekken te kort zijn, kan het kabinet zelf opvanglocaties aanwijzen. Gemeentes worden dan verplicht om asielzoekers op te vangen.

De spreidingswet is broodnodig

Het wetsvoorstel is ingediend door Eric van der Burg. Hij is demissionair staatssecretaris Asielzaken en Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij vindt dat de spreidingswet broodnodig is om asielzoekers eerlijk over gemeenten te verdelen, omdat nu het noorden en oosten vooral de zwaarste lasten dragen. Dit vertelde hij tijdens zijn verdediging van de spreidingswet. Toch heeft zijn eigen partij, de VVD, tegen het wetsvoorstel gestemd. De VVD in de Tweede Kamer vindt dat de wet niets verandert aan de hoge instroom asielzoekers.

Voor- en tegenstanders

De Eerste Kamer telt 75 zetels, dus om de meerderheid te krijgen zijn er 38 stemmen nodig. Het was al zeker dat GL-PvdA, CDA, D66, ChristenUnie en Volt voor het wetsvoorstel zouden stemmen. De SP en PvdD hebben wat aanmerkingen, maar stemmen waarschijnlijk ook voor. Dan kom je uit op 36 stemmen, maar dit is niet genoeg voor een meerderheid.

Een van de tegenstanders van de wet is de PVV. In het debat vertelde senator Alexander van Hattum dat het halt toeroepen aan de asielstroom de enige oplossing is voor de asiel- en opvangcrisis. De PVV vindt het onverteerbaar dat de spreidingswet, ofwel de ‘asieldwangwet’ zoals ze het zelf noemen, gemeenten kan verplichten om asielzoekers op te vangen. Gemeentes worden op die manier aan de kant geschoven en de lokale autonomie wordt aangetast. Op steun van de PVV kan van der Burg dus niet rekenen. Van Hattum: ”Bij de stemming over de wet zal de PVV-fractie vol overtuiging tegen deze vreselijke wet stemmen.’’

De VVD in de Tweede Kamer was tegen de wet. Na het debat op 16 januari werd duidelijk dat de Eerste Kamerfractie van de VVD toch wel wil instemmen. ”De wet is niet moeders mooiste en lost ook niet alle problemen op. Maar de fractie wil de burgemeesters, commissaris van de koning, Ter Apel, het COA en de IND niet in de steek laten’’, vertelde VVD-Eerste Kamerlid Marian Kaljouw.

De stemming voor de wet is op dinsdag 23 januari. Nu duidelijk is dat de VVD zal instemmen, is er dus al een meerderheid. Wanneer de wet is aangenomen, zal deze vanaf 1 februari ingaan.

VluchtelingenWerk Nederland: ‘’Het is een belangrijke doorbraak’’

Niet alleen staatssecretaris van der Burg is blij met de steun voor de spreidingswet. Ook VluchtelingenWerk Nederland vindt het positief dat de wet wordt aangenomen: ”Het is een belangrijke doorbraak dat de spreidingswet er komt. We zagen dat heel veel asielzoekers in tijdelijke locaties verbleven, waar de omstandigheden heel slecht waren.’’

Foto: ANP/Sem van der Wal